PRZYGOTOWANIE KLEJU, ZAPRAW I PULMENTU

 

PRZYGOTOWANIE KLEJU KRÓLICZEGO/RYBIEGO

DO ZAPRAWY/gesso/

 

1 CZĘŚĆ OBJĘTOŚCIOWA KLEJU DO 7-8 CZĘŚCI WODY.

Klej namoczyć w połowie objętości wody demineralizowanej lub przegotowanej przez co najmniej 2 godziny. Następnie na łaźni wodnej należy klej rozpuścić, dodając resztę odmierzonej wody, nie dopuszczając do wrzenia, a najlepiej w 40oC. Po rozpuszczeniu klej przecedzić przez zbitą i gęstą tkaninę lub gęsty nylon.

   Tak przygotowany klej zasypujemy kredą bolońską, przesianą i napowietrzoną, bez grudek.

 

ZAPRAWA TWARDA:

Zasypać kredą klej do momentu gdy nad kredą pozostaje około 1cm kleju.

 

ZAPRAWA MIĘKKA:

Zasypać kredą klej do momentu aż kreda przyjmie cały klej.

 

W trakcie zasypywania lekko utrząsać naczynie z przygotowywaną zaprawą, odstawić na godzinę. Następnie podgrzać na łaźni wodnej delikatnie mieszając – zaprawę twardą podgrzewać nie więcej niż 40oC, zaprawę miękką nie więcej niż 30oC.

 

PRZYGOTOWANIE KLEJU DO PULMENTU „KÖLNER”

 

Przygotować 100gr kleju króliczego na 1 litr wody demineralizowanej lub przegotowanej zimnej. Namoczyć przez minimum 2 godziny, następnie rozpuścić klej na łaźni wodnej, ciągle mieszając, w temperaturze nie większej niż 40oC. Po rozpuszczeniu klej przefiltrować. Jest to klej tzw. 100%. Dopuszcza się dodanie wody do tak przygotowanego kleju, nie więcej jednak niż 200ml w celu osłabienia i uplastycznienia gotowego pulmentu np. pod srebro w proszku.

Tak przygotowany klej dodaje się do przygotowanej fabrycznie masy.

 

PRZYGOTOWANIE PULMENTU Z GOTOWEJ MASY

 

Do naczynia odmierzamy potrzebną ilość gotowej masy pulmentu, następnie zalewamy niewielką ilością wody przegotowanej i mieszamy dotąd, aż masa stanie się gładka i bez grudek. W tym momencie możemy już ocenić czy przygotowujemy właściwą i potrzebną ilość pulmentu. Jest to ważne ponieważ późniejsze dodawanie masy (już po dodaniu kleju) spowoduje, że masa nie rozpuści się w 100%. Po uzyskaniu gładkiej masy zaczynamy dodawać klej, kilkukrotnie w małych ilościach, ciągle mieszając. Klej powinien być ciepły (nigdy gorący!). Pulment jest gotowy wtedy, gdy jego gęstość przypomina gęstość farby emulsyjnej. Drugą, tradycyjną metodą sprawdzania prawidłowej gęstości pulmentu jest test miary drewnianej wykonanej z listewki o bokach szerokości 1cm, zanurzonej w pulment na głębokość trzech/czterech centymetrów. Z takiej miary powinny spaść trzy/cztery krople pulmentu. W czasie wykonywania próby pulment powinien być ciepły, a listewka powinna być nachylona pod lekkim kątem. Pulment przecedzić przez nylon.

Pulment nanosi się na przygotowany i zagruntowany klejem element w trzech lub czterech warstwach. Każda warstwa pulmentu powinna wyschnąć, trwa to około 6 godzin. W celu przyspieszenia nanoszenia pulmentu można nakładać warstwy szybciej, muszą być spełnione jednak pewne warunki: wilgotność powietrza nie mniej niż 50%, temperatura powietrza nie większa niż 20oC. Można wtedy nakładać metodą „mokry na mokro”, co 2 godziny.

Element powinien być zagruntowany tym samym klejem, którego użyliśmy do przygotowania pulmentu.

Zapobiega to łuszczeniu i pękaniu pulmentu w czasie wysychania, ponieważ siły wiążące w kleju i zaprawie równoważą się. Klej nanosi się cienką warstwą, dwoma pędzlami, jednym nakłada się klej, drugim rozprowadza po elemencie.  Pulment nanosi się miękkim pędzlem nylonowym, lub specjalnym pędzlem do pulmentu o szerokości 2,5cm-3 cm, ruchem jednostajnym, zawsze w jedną stronę, wzdłuż elementu (tzw. „po figurze”, „za figurą”). Takie nanoszenie pulmentu ułatwia agatowanie na wysoki połysk.

Po całkowitym wyschnięciu pulmentu trzeba go przetrzeć suchym i nieimpregnowanym płótnem z końskiego włosia lub drobną watą stalową. Pulment powinien zmienić kolor z jasnego na ciemniejszy i uzyskać lekki połysk. Na tak przygotowany element można nakładać złoto płatkowe i srebro w proszku. Jedynie tzw. „wódki” muszą być inaczej przygotowane.

 

PŁYN DO ZŁOCEŃ „KÖLNER”

 

Płyn do złoceń przygotowuje się ze spirytusu etylowego, czystego denaturowanego, alkoholu izopropylowego - w takiej proporcji, aby alkohol stanowił 40% z objętości przygotowanego roztworu. Do przygotowania płynu stosuje się wodę demineralizowaną.

Można stosować wódki wytrawne „czyste”, bez dodatku cukru o mocy 40%, do wódki można dodać nieco wody, gdy za mocno i za szybko wysycha.

Opcjonalnie można w 100ml wody rozpuścić 5 gr kleju króliczego lub żelatyny czystej i taki roztwór dodać do płynu. Płyn należy podgrzać do 40oC i dobrze wytrząsnąć, odstawić na dobę i zlać do nowego, czystego naczynia. Płyn z klejem nadaje się szczególnie do nanoszenia srebra w proszku. Płyn nanosić pędzlem płaskim lub okrągłym ostro zakończonym w taki sposób, by nie zaciekał w zagłębienia, należy wyprzedzać płynem miejsce złocenia „o dwa miejsca do przodu”. Złoto nakłada się od miejsc płaskich, dużych powierzchni obłych, przechodząc stopniowo do szczegółu. Wielkość płatka dobierać w zależności od wielkości elementu i jego skomplikowania. Zakładka na złocie powinna być nie większa niż 5mm, płyn nie powinien brudzić już położonego złota, ponieważ wystąpią plamy.

Złoto można w szczególnych przypadkach „docisnąć” specjalnym pędzlem lub tamponem wełnianym, lecz stosuje się tą metodę bardzo rzadko. Polerowanie złota można rozpocząć najwcześniej po 8 godzinach, w zimie i przy dłuższych okresach deszczowych czas ten może się wydłużyć do 24 godzin. Polerowanie agatem, tzw. gładzikiem, należy rozpocząć od rozgrzania kamienia na tkaninie wełnianej lub innej gęstej, w czasie pracy nie jest to już potrzebne. Srebro w proszku nanosi się na pulment mokry, mokrym pędzlem, jako pastę i rozprowadza przez szybkie uderzanie. Lub suchym pędzlem na kilkukrotnie zmoczoną, ale nie mokrą powierzchnię pulmentu, przez wcieranie. Srebro można agatować i gładzić już po 8 godzinach. Srebro należy zabezpieczyć (incrall 44, szelak biały, paraloid z plastyfikatorem).

 

OPCJONALNIE: Tępy i zarysowany agat należy przeszlifować papierem 1000/1200 na mokro. Nóż pozłotniczy ostrzyć tylko kamieniem w taki sposób, by nie porysować powierzchni noża, ostrzyć sam brzeg, używając kamienia a nie noża. Nóż należy od czasu do czasu wymyć acetonem. Brudną poduszkę pozłotniczą, do której klei się złoto, myjemy benzyną suchą, suszymy acetonem i szlifujemy jej powierzchnię papierem „100”, delikatnie. Następnie przesypujemy powierzchnię poduszki kredą lub miałkim gipsem i odmuchujemy. Chwytaki, nastrzelacze, ubrudzone klejem - myjemy ciepłą wodą z mydłem na szybie, pędzlem ze szczeciny ruchem od siebie. Wyschnięty pędzel natłuszczamy wazeliną w taki sposób, że wazelinę rozprowadzamy w dłoniach, a pędzel kilkukrotnie przesuwamy po rozwartej dłoni.